Trẻ em không học ngôn ngữ chỉ bằng từ vựng – mà bằng tình cảm, sự kết nối và cách chúng ta phản hồi lại với chúng mỗi ngày. Những năm tháng đầu đời là lúc não bộ bé phát triển vượt trội nhất, và kỹ năng giao tiếp chính là nền móng cho trí tuệ cảm xúc, ngôn ngữ, và sự tự tin sau này. Vậy mẹ nên bắt đầu dạy con giao tiếp từ đâu?
1. Giao tiếp là gì ở trẻ dưới 2 tuổi?
Giao tiếp không chỉ là nói. Ở trẻ nhỏ, giao tiếp gồm:
-
Nhìn – nghe – phản hồi
-
Cử chỉ, âm thanh, nét mặt, ánh mắt
-
Khả năng hiểu người khác muốn gì và thể hiện nhu cầu của mình
👉 Vì vậy, việc dạy giao tiếp nên bắt đầu từ những phản ứng nhỏ nhất – chứ không cần ép bé nói được từ ngay.
2. Những nguyên tắc vàng khi dạy trẻ giao tiếp
✅ Nguyên tắc 1: “Mắt nhìn – miệng nói – tim kết nối”
-
Nhìn vào mắt bé khi nói chuyện
-
Dùng giọng trầm ổn, rõ ràng, đều đặn
-
Luôn cười, động viên, và tạo cảm giác an toàn
✅ Nguyên tắc 2: “Phản hồi mọi âm thanh của bé như một cuộc hội thoại”
-
Khi bé “ê a”, đừng bỏ qua – hãy “trả lời” bằng cách bắt chước, thêm từ đơn giản
-
Ví dụ: bé nói “aaa” → mẹ nói “Ồ, aaa hả con? Con vui quá nè!”
✅ Nguyên tắc 3: “Lặp lại – kết nối – mô tả tình huống thật”
-
Khi cho bé ăn: “Đây là muỗng. Mẹ đang xúc cháo. Cháo nóng – mẹ thổi nhé.”
-
Khi tắm: “Bé chạm nước. Lạnh hay ấm? Con thích không?”
3. Những hoạt động hàng ngày giúp bé phát triển ngôn ngữ và giao tiếp
🗣 1. Nói chuyện khi chăm sóc bé
-
Khi thay tã, cho bú, bế ẵm – mẹ hãy nói về những gì đang làm
-
Nhấn mạnh từ khóa đơn giản: “Tã mới”, “Sạch rồi”, “Ngủ nha”
📖 2. Đọc sách cùng bé mỗi ngày
-
Chọn sách tranh đơn giản, hình lớn, màu sắc rõ ràng
-
Đọc từ chậm, diễn cảm, lặp lại nhiều lần
🧸 3. Chơi trò bắt chước
-
Mẹ làm mặt cười, mặt ngạc nhiên – khuyến khích bé bắt chước
-
Chơi “bắt tay”, “vỗ tay”, “bye bye” – kích thích phản xạ xã hội
🎶 4. Hát và nhảy theo nhạc
-
Những bài hát thiếu nhi đơn giản giúp bé ghi nhớ từ, tăng nhịp điệu ngôn ngữ
-
Cho bé nghe giai điệu lặp lại, có động tác minh họa như “Bé yêu tay đâu”, “Bài tay gà con”
4. Những điều cần tránh khi dạy con giao tiếp
-
❌ Ép bé phải “nói cho mẹ nghe”, “con nói lại đi” khi bé chưa sẵn sàng
-
❌ Cho bé xem TV, điện thoại quá sớm → bé nhận thông tin thụ động, không có phản hồi 2 chiều
-
❌ So sánh với “bé nhà người ta nói sớm lắm” → tạo áp lực không cần thiết
👉 Thay vì vậy, hãy kiên nhẫn gieo từng hạt giống yêu thương qua từng tương tác nhỏ.
5. Bé chưa nói – có phải là chậm phát triển?
Không phải lúc nào bé chậm nói cũng là do vấn đề phát triển.
🔍 Hãy quan sát:
-
Bé có phản ứng âm thanh, ánh mắt, mỉm cười không?
-
Bé có ê a, có hiểu chỉ tay, hiểu từ đơn giản không?
Nếu sau 18–24 tháng, bé:
-
Không biết ra hiệu (chỉ, vẫy tay)
-
Không nói được ít nhất 10 từ đơn
-
Không hiểu yêu cầu đơn giản
👉 Hãy đưa bé đi tư vấn chuyên gia ngôn ngữ sớm để can thiệp kịp thời.
6. Điều quý giá nhất không phải là con biết nói sớm – mà là con cảm thấy được lắng nghe
Trẻ nhỏ sẽ học giao tiếp tốt nhất khi chúng cảm thấy:
-
An toàn khi thể hiện
-
Không bị đánh giá
-
Luôn được cha mẹ đồng hành
Vì vậy, mỗi lần bạn nhìn bé âu yếm, gật đầu khi con ê a – bạn đang nói với con rằng: “Mẹ đang lắng nghe con. Mẹ luôn ở đây.”
Từ khóa: dạy trẻ dưới 2 tuổi giao tiếp, cách dạy bé nói, trẻ chưa biết nói phải làm sao, phát triển ngôn ngữ cho trẻ sơ sinh, giao tiếp sớm ở trẻ nhỏ
